استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های تاریخی و قدیمی کشور است که مهد تولید بسیاری از صنایع‌دستی کشور به شمار می‌رود. عشایری بودن این استان و وجود منابع اصلی تولید صنایع‌دستی در این استان موجب شده که مردم این استان از دیرباز در تولید صنایع‌دستی فعالیت کنند.
این استان به‌واسطه داشتن مراتع سرسبز و وجود علوفه فراوان در طبیعت مرکز پرورش دام سبک بوده و همین امر موجب شده که این استان یکی از مهمترین تولیدکنندگان پشم و پوست در کشور محسوب شود.
وجود پشم ارزان‌قیمت و چرم موجب شده است که بیشتر صنایع‌دستی این استان در حوزه نساجی و بافت‌ها قرار گیرد. صنایع‌دستی بختياری فقط انواع بافت‌ها را شامل می‌شود و تقریباً اغلب زنان و دختران ايلياتی با آن‌ها آشنايی دارند.
صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری شامل متقال، قالی، خرسک، سیاه‌چادر، چوقا، موج، وريس، قفل، گیوه، محصولات نمدی و... است.
فرش بختیاری و گلیم یکی از مهمترین صنایع‌دستی این استان به شمار می‌رود که شهرت جهانی دارد و مردم بیشتر کشورهای غربی از جمله آلمان با صنایع‌دستی این استان آشنایی کامل دارند.
گلیم صنعت دستی چهارمحال و بخیتاری
سابقه تولید گلیم در استان چهارمحال و بختیاری سه هزار سال است و این صنعت دستی از قدمت بسیاری بالایی برخوردار است.
گلیم نوعى فرشینه است با بافتى ساده که با پشم و پنبه و در مواردى با پشم و موى بز بافته مى‌شود و نخ‌هاى تاروپود یک‌درمیان از زیر و روى یکدیگر مى‌گذرند. گلیم به‌عنوان یک صنعت دستى زنانه در مناطق عشایرى و روستایى استان چهارمحال و بختیاری رواج دارد و وسیلهٔ بافت گلیم مانند قالى بر اساس دارهاى افقى یا عمودى است.
این فرشینه به دلیل ارزان بودن مصرف عمومى دارد، گلیم ایرانى برحسب مناطق گوناگونى که آن را مى‌بافند، داراى شیوه‌هاى بافت و نقوش متنوع است.
یکی از ویژگی‌های گلیم، وفور مواد خام اولیه آن است و به همین دلیل در میان اقوام مختلف تولید می‌شود و مواد اولیه گلیم پشم گوسفند، پشم شتر، موی بز و اسب و پنبه است.
انواع رنگ و ترکیب‌بندی‌های گوناگون آن از مهمترین عناصر زیبایی و کیفیت گلیم است.
گلیم بختیاری یکی از گلیم‌های مطرح ازنظر بافت، رنگ و تنوع نقوش در سطح کشور است و تولید گلیم در بین عشایر جنبه خودمصرفی دارد و این گیلم ها بسیار باارزش و نفیس هستند زیرا که برای بافت آن هیچ‌گونه عجله‌ای در کار نبوده و بافنده با فکری آزاد و با استفاده از سلیقه خود که الهام گرفته از طبیعت پیرامون خود بوده این اثر را تولید کرده است.
استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های پیشرو در تولید فرش دستباف کشور و جهان است که هم‌اکنون بیشتر فرش‌های تولیدی این استان به خارج از کشور صادر می‌شود.
استفاده از رنگ‌های طبیعی تهیه‌شده از محصولات باغی و کشاورزی و دامی و پشم مرغوب موجب شده است که فرش این استان یکی از باکیفیت‌ترین فرش‌های دستباف کشور و جهان شود.
فرش‌های دستباف استان چهارمحال و بختیاری در چهار سبک بختیاری، یلمه، نـاییــنی و گبه تولید می شود که بیشترین درصد تولید آن به کشورهای غربی و حوزه خلیج‌فارس صادر می‌شود.
طبقه‌بندی طرح‌ها و نقوش قالی ایران ازجمله مباحث مهمی است که در شناسایی و حفظ و حراست از طرح‌های ایرانی دارای ضرورتی اساسی بوده و به‌ویژه اهمیت آن در دوره معاصر با توجه به گستره وسعت طرح‌ها، تقلید و عدم شناسایی آن‌ها روبه فزونی است.
فرش بختیاری یکی از مهمترین فرش‌های تولیدی در کشور است که شهرت بالایی در خارج از کشور دارد و این در حالی است که شهرت این فرش در خارج بیشتر از داخل ایران است.
فرش بختیاری با توجه به نوع تولید و کیفیت بالا و رنگ‌های ثابت توانسته در خارج از کشور در کشورهای غربی مانند آلمان، آمریکا کشورهای حوزه خلیج‌فارس شهرت و معروفیت بالایی کسب کند.
محصولات نمدی از مهمترین صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود.
نمدمالی جای خاصی در زندگی مردم کوچ‌نشین و عشایر و نیز در زندگی مردم روستایی استان چهارمحال و بختیاری دارد. ویژگی‌های این محصول ازلحاظ انعطاف‌پذیری در فرم و نقش اهمیت بالایی در زندگی مردم داشته است.
نمد از پشم خالص گوسفند درست می‌شود و محصولات مختلفی از آن ایجاد می‌شود.
یکی ازکار آفرینان حوزه فرش بختیاری در فرخ شهر اظهار داشت: فرش بختیاری دارای رنگ های گرم است و این مهم به خاطر این است که نیمی از سال هوا در این استان برفی و سرد بوده است و بافندگان از قدیم به سمت رنگ های شاد و گرم تمایل پیدا کرده اند.
سید جلال الدین موسوی ادامه داد: یکی از عواملی که موجب شده است بافت فرش در این استان مورد توجه قرار گرفته است و توسط زنان بختیاری از قدیم توسعه پیدا کند این است که در نیمه دوم سال به علت سرد شدن و بارش برف امکان کشاورزی وجود نداشته وسرگرمی و درآمد خانواده از بافتن فرش بوده است.
وی تاکید کرد: هم اکنون فرش های این استان در سراسر جهان به فروش می رسد و فرش زنان هنرمند این استان به ویژه در منطقه چالشتر با قیمت بالا پیش خرید می شود.
این دانش آموخته رشته کارشناسی ارشد کارآفرینی در دانشگاه تهران ادامه داد: قیمت فرش های چالشتر این استان قیمت بالایی دارند و بیشتر فرش های با متراژ بالا، بالای ۳۵ میلیون تا ۷۰ میلیون و بیشتر قیمت می خورد.
موسوی اذعان داشت: فرش های دیگر مناطق استان نیز که دارای کیفیت بالا هستند از ۲۴ میلیون به بالا قیمت می خورند.
کارشناس بازرگانی و صنایع‌دستی میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری در این زمینه گفت: صنایع‌دستی استان چهارمحال و بختیاری بیشتر در حوزه بافت‌ها هستند که فرش، گلیم، متقال و... از مهمترین صنایع‌دستی بافتی این استان به شمار می‌روند.
محمدرضا طاهر پور ادامه داد: گلیم‌هایی که توسط عشایر استان چهارمحال و بختیاری بافته‌شده‌اند از لحاظ رنگ و نقش در سطح بسیار عالی هستند.
وی ادامه داد: گلیم‌بافی در استان بیشتر در فصل‌های پاییز و زمستان در استان تولید می‌شود زیرا که در فصل بهار و تابستان زنان استان به کارهای کشاورزی و دامپروی می‌پردازند و در اوقات فراغت خود به بافت گلیم می‌پردازند.
وی با اشاره به نوع نخ‌های استفاده‌شده در گلیم‌ها، تأکید کرد: گلیم‌های با نخ پشمی که به‌صورت سنتی رنگرزی شده باشد بافته می‌شود و نخ‌های بکار رفته در بافت گلیم با استفاده از مواد طبیعی رنگرزی شده است.
وی با بین اینکه زنان روستایی و عشایری استان از مواد طبیعی برای رنگرزی نخ‌های پشمی استفاده می‌کنند، ادامه داد: گیاهان نقش مهمی در رنگرزی نخ‌های پشمی دارند و از ریشه(ختمی و روناس)، پوست(گردو و انار)، برگ (مو و مورد)، شاخه (گیلاس، چنار)، گل و ساقه(گندل) و ساقه(گندم) برای رنگرزی سنتی استفاده می‌شود.
۴۵ اثر دستی استان چهارمحال و بختیاری ثبت ملی شده است
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری گفت: ۴۵ اثر دستی استان چهارمحال و بختیاری ثبت ملی شده است.
بهمن عسگری سوادجانی در گفت و گو با با اشاره به اینکه ۴۵ اثر دستی چهارمحال و بختیاری ثبت ملی شده است، اظهار داشت: این صنایع دستی شامل نمدمالی، گلیم، نگارگری ملیله دوزی و... است.
وی افزود: استان چهارمحال و بختیاری یکی از استان های پیشرو در تولید صنایع دستی بوده است که بسیاری از صنایع دستی این استان خاص منطقه هستند و جایگاه بالایی در سطح کشور و جهان دارند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری یاداور شد: فرش بختیاری یکی از مهمترین صنایع دستی این استان است که جایگاه بسیار بالایی در سطح کشور و جهان دارد.
وی عنوان کرد: فرش بختیاری از دیرباز به کشور های غربی صادر می شده است.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: محصولات نمدی هم اکنون یکی از مهمترین صنایع دستی است که در استان چهارمحال و بختیاری همچنان تولید می شود و اشتغال قابل توجهی در استان ایجاد کرده است.