به گزارش تابناک از کردستان، با آغاز محرم، شور حسینی از دل مردم کوه‌نشین کردستان برمی‌خیزد و در خیابان‌ها، حسینیه‌ها و دل‌ها طنین‌انداز می‌شود. آیین‌های سوگواری امام حسین(ع) در این استان، تلفیقی از دین، فرهنگ بومی و میراث معنوی مردمانی است که قرن‌هاست نام کربلا را با اشک و احترام زمزمه کرده‌اند.
مردمان دیار آفتاب‌نشین کردستان، هر ساله محرم را نه‌تنها به‌عنوان یک مناسبت مذهبی، که به‌عنوان فرصتی برای پاسداشت اخلاق، شجاعت، آزادگی و همدلی زنده می‌دارند.
آغاز محرم؛ نوای نینوا در کوچه‌های سنندج و بیجار
از نخستین شب‌های محرم، در محله‌های قدیمی سنندج، بیجار و قروه، طنین نوحه‌خوانی به زبان کردی و فارسی فضای شهر را دربر می‌گیرد. حسینیه‌ها و تکایا با پرچم‌های سیاه، سبز و سرخ آراسته می‌شوند و مجالس روضه با حضور پیرغلامان و جوانان پرشور برپا می‌شود.
در خیابان «فردوسی» سنندج، جایی که قدمت عزاداری بیش از یک قرن دارد، هر شب، مراسم سینه‌زنی و مرثیه‌سرایی برپا می‌شود. پیرغلامان خوش‌صدای کردستانی همچون حاج خضر مرادی، با صدای خش‌دار و آهنگین خود، دل‌ها را راهی کربلا می‌کنند.
چمری‌خوانی؛ نوحه‌هایی از جنس حماسه و اشک
یکی از بارزترین جلوه‌های عاشورا در کردستان، اجرای آیین چمری‌خوانی است؛ نوعی نوحه‌سرایی سنتی کردی که محتوایی حماسی، اندوهناک و گاه عارفانه دارد. این آیین به‌صورت حلقه‌ای برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان در حین حرکت دورانی، با هم‌خوانی اشعار، یاد یاران حسین(ع) را زنده می‌کنند.
چمری‌خوانی نه‌تنها سوگ بلکه نوعی پایداری فرهنگی است؛ انتقال زبان، موسیقی و حماسه با محوریت دین.
سفره‌های حسینی؛ مهمانی نذری در دل محله‌ها
محرم در کردستان، زمان گشایش دل‌هاست. مردم با هر توان و در هر سن‌وسالی، برای پخت و توزیع نذری پای کار هستند. زنان در آشپزخانه‌های کوچک و صمیمی، آش دوغ، قیمه، عدس‌پلو، شله‌زرد و حلواهای گردویی می‌پزند. برخی از نذورات مخصوص منطقه هستند و دستور پخت‌های سنتی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند.
در روستاهای اطراف مریوان، رسم است که مردم نذری را نه‌فقط به عزاداران، بلکه به رهگذران، همسایه‌ها و حتی رهبران اهل سنت نیز اهدا می‌کنند؛ سنتی که مهر، دین و همزیستی را در یک قاب به نمایش می‌گذارد.
تعزیه‌های ساده اما عمیق
گرچه تعزیه در کردستان به گستردگی مناطق مرکزی ایران نیست، اما در برخی روستاها مانند دلبران، سارتپه و حسن‌آباد یاسوکند، گروه‌های مردمی تعزیه‌هایی ساده اجرا می‌کنند. شبیه‌خوانی علی‌اکبر، قاسم و حضرت عباس(ع) با لباس‌های سنتی و فضای صمیمی اجرا می‌شود و تأثیر عمیقی بر مخاطبان، به‌ویژه کودکان می‌گذارد.
آیین وحدت؛ وقتی سنی و شیعه برای حسین(ع) اشک می‌ریزند
یکی از ویژگی‌های کم‌نظیر مراسم محرم در کردستان، حضور و احترام اهل سنت به امام حسین(ع) است. بسیاری از علمای اهل سنت کردستان، در سخنرانی‌های خود بر فضائل اهل بیت(ع) تأکید دارند و مردم سنی‌مذهب نیز در مراسم سوگواری شرکت کرده، یا در توزیع نذری همکاری می‌کنند.
در مراسم عاشورای امسال در میدان اصلی قروه، در کنار دسته‌های عزادار شیعه، شماری از بزرگان اهل سنت نیز حضور داشتند که نشانه‌ای از وحدت دینی و فرهنگی در بستر تاریخ مشترک است.
عاشورا در کردستان تنها سوگواری نیست؛ ترکیبی از حماسه، عرفان، موسیقی، فرهنگ، همدلی و هویت جمعی است. مردمی که در دامنه کوهستان زندگی می‌کنند، هر ساله محرم را به فرصتی برای تقویت پیوندهای مذهبی، فرهنگی و انسانی تبدیل می‌کنند؛ فرصتی برای گفت‌وگوی نسل‌ها و بازخوانی مفاهیم جاودانه عاشورا: آزادی، ظلم‌ستیزی، وفاداری و ایمان.
/س/