آمار از علومی محسوب می‌شود که از ابتدای زندگی همواره با انسان همراه است. علمی خاص که هر انسانی در دوره‌های مختلف زندگی، با آن سر و کار دارد. تمام برنامه‌ریزی‌های بشر، اگر توسط برنامه‌ریزان مدبر طراحی شده باشد، ریشه‌ای در این علم دارد.
تابناک فارس به نقل از ایسنا: آمارها در نگاه اول تنها اعداد و ارقامی خشک و بی‌روح است اما وقتی آنها را در رابطه‌های معقول و عقلانی قرار می‌دهیم، می‌توان تحلیل‌هایی را در کنار هر یک از اعداد گذاشت، تحلیل‌هایی که زیر ساخت تمام برنامه‌ریزی‌ها را ایجاد می‌کند.
آمار جمعیت، آمار اتومبیل، آمار مرگ، آمار تولد، آمار بیماری و ... در مورد هر موضوعی که قصد اظهار نظر داشته باشیم، یکی از مستندات ما، آمارها است. همین اعداد به ظاهر بی‌روح که به تحقیق و پژوهش‌ها جان می‌بخشد، موضوعی را اثبات کرده یا به رد یک تئوری منجر می‌شود.
تحلیل آماری در مورد موضوعات مختلف، امری بدیهی و رایج به‌شمار می‌رود و آنچه که در این گزارش خواهید خواند، ارائه دیدگاهی به استناد آمارهاست.
بررسی آماری ادوار نه‌گانه مجلس شورای اسلامی و نمایندگانی که از استان فارس به نهاد قانون‌گذاری راه یافته‌اند، درون خود نکاتی را از ابعاد مختلف دارد. میزان مشارکت، درصد آراء، نوسانات آراء، حضور گروه‌های مختلف، سطح تحصیلات و جنسیت از موضوعاتی است که می‌توان با استناد به این آمار، به تحلیل آنها پرداخت.
در دوره اول مجلس شورای اسلامی، 18 نماینده از استان فارس به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، نمایندگانی که اکثر آنان امروز چهره‌هایی شناخته شده محسوب می‌شوند و بسیاری از این چهره‌ها، در پست‌های کلیدی، در دولت‌های گذشته تاکنون، مسئولیت‌های حساسی برعهده داشته و دارند.
در اولین دوره مجلس هنوز هیچ جناح و گروه‌بندی سیاسی مطرح نبود و تعداد روحانیونی که در فارس با رای مردم به مجلس راه یافتند، عدد قابل توجهی را به خود اختصاص داد. عددی که در دوره‌های بعد به‌تدریج از آن کاسته شد.
یکی از نکات بارز در بررسی‌های آماری، مشارکت بیشتر مردم شهرستان‌ها نسبت به شیراز بود که تا دوره سوم مجلس تداوم داشت. از طرفی نمایندگانی که دور اول به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، در سال‌های بعد، پست‌های کلیدی را در دولت و کشور برعهده گرفتند.
جدای از این‌که قصد تایید یا رد کارنامه عملکرد افراد را داشته باشیم، نام‌هایی مانند علی‌محمد بشارتی، مصطفی معین نجف‌آبادی، صباح زنگنه، سیدمحمود علوی، عبدالواحد موسوی‌لاری و عطاالله مهاجرانی که در دولت‌های مختلف در پست‌های وزارت کشور، علوم، نفت، ارشاد و اطلاعات، قرار گرفتند.
با نگاهی به آمارها متوجه خواهیم شد، این است که در برخی ادوار مجلس، اکثر قریب به اتفاق نمایندگان تغییر می‌کنند، اتفاقی که در سایر استان‌ها کمتر مشاهده شده است.
اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، در مقایسه با سایر ادوار، تفاوت‌های زیادی دارد. اگرچه در شاخص میزان مشارکت، در این دوره در میانگین استانی، اندکی از میانگین کشور که 51 درصد اعلام شده بود، بالاتر قرار گرفتیم.
در دوره اول از استان فارس 18 نماینده راهی مجلس شدند. حال آن که تعداد نمایندگان شیراز در آن دوره هم 4 نفر بود که سه نفر از شهرستان شیراز و یک‌نفر از سروستان، به مجلس راه می‌یافتند. از طرفی با توجه به این‌که لامرد و مهر نیز هنوز به‌عنوان شهرستان، مستقل نشده بودند، لارستان سه نماینده به مجلس راهی کرد.
یکی از وجوه تمایز دوره اول انتخابات مجلس، حضور و مشارکت بالای مردم در شهرستان‌های استان بود. به‌طوری که نماینده فیروزآباد موفق به کسب 98 درصد آرا ماخوذه شد و این حدنصاب در هیچ دوره‌ای برای هیچ نماینده‌ای تکرار نشد.
در دوره دوم، با وجود افزایش تعداد شهرستان‌ها در فارس، شاهد کاسته شدن تعداد نمایندگان این استان بودیم به‌طوری که عدد نمایندگان به 17 نفر رسید و این عدد تا دوره ششم مجلس، ثابت ماند.
کاهش تعداد نمایندگان استان فارس در دومین دوره انتخابات مجلس، درحالی بود که شهرستان لامرد به مجموعه فارس اضافه شده بود و با اضافه شدن آن، یکی از سه نماینده لارستان در مجلس کم شد تا عدد نمایندگان فارس به 17 برسد.
به لحاظ انسجام بین نمایندگان نیز، دوره اول، یکی از دوره‌های شاخص بود و پس از آن چنین انسجامی تنها در دوره‌های سوم و ششم مجلس مشاهده شد و در سایر دوره‌ها، یا انسجامی وجود نداشت یا در مقایسه با سایر استان‌ها، بسیار کمرنگ بود. وفاقی که در نهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پائین‌ترین حد خود رسیده است.
در این رهگذر البته مردم بودند که متحمل آسیب‌هایی جدی شده و مجبور بودند کندی روند بهبود شاخص‌های توسعه و حتی توقف برخی از این شاخص‌ها را به‌واسطه نبود همدلی مناسب بر سر منافع استانی بین نمایندگان مجلس را تحمل کنند.
بررسی آمارها نشان می‌دهد که پائین‌ترین میزان رای کسب شده مربوط به نماینده مرودشت بود که با 47 درصد آراء ماخوذه، جواز ورود به مجلس را دریافت کرد.
کاهش قابل توجه آمار میزان آراء کسب شده توسط نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه مختلف طی ادوار بعدی، نیازمند تحلیل‌های جدی است. بطوری که در دوره‌های مختلف، نه‌تنها سقف آراء کسب شده نمایندگان کاهش داشت بلکه کف آراء نیز به میزان قابل توجهی افت کرد.
باید مولفه سن تعیین شده در قانون برای واجد اخذ رای بودن و تغییراتی که در حداقل سن رای دهنده در دوره‌های مختلف مجلس، داده شد را در موضوع مشارکت‌ها لحاظ کرد تا نتایج قابل استنادتری به‌دست آید.
بررسی آمارها نشان می‌دهد که شهرستان اقلید شاهد بیشترین تغییر در نمایندگان مجلس طی 9 دوره گذشته بوده است، به‌طوری که 4 دوره مجلس به دو نماینده اختصاص یافته و در پنج دوره دیگر، پنج نماینده وکالت مردم این شهرستان را از سوی آنان عهده‌دار شده‌اند.
این تغییر در سایر شهرستان‌ها به مراتب کمتر مشاهده شده است.
البته دامنه تغییرات در ترکیب نمایندگان راه یافته از شیراز به مجلس نیز، طی ادوار مختلف مجلس بسیار زیاد بوده است، بطوری که از میان نمایندگان دوره اول، هیچ‌یک در دور دوم به مجلس نرفتند و در دور سوم و چهارم و پنجم هم تنها یکی از نمایندگان دور قبل در میان چهار نماینده شیراز قرار گرفت.
در دوره ششم بار دیگر ترکیب نمایندگان شیراز به شکل کامل تغییر کرد. تغییری که در استان فارس نیز دیده شد بطوری که جز نماینده دو شهرستان فیروزآباد و استهبان، تمام نمایندگان استان فارس تغییر کردند.
دگرگونی در ترکیب نمایندگان شیراز در دوره هفتم مجلس، بار دیگر مشاهده شد.
یکی از نکات بارز در ترکیب نمایندگان راه یافته از فارس به مجلس، که تنها در دوره اول به شکلی بارز نمود داشت و در سایر ادوار، کمرنگ و کمرنگ‌تر شد.
با بررسی آمار آرای کسب شده توسط نمایندگان، کمترین میزان آراء به نمایندگان شیراز مربوط است. بطوری که تنها در 2 دوره از ادوار مجلس، نمایندگان شیراز موفق به کسب بیشترین تعداد آراء شدند و در دیگر دوره‌ها، همواره اکثر نمایندگان راه یافته از شیراز به مجلس، با حداقل میزان آراء در مقایسه با سایر نمایندگان استان، وکالت مردم این شهر را عهده‌دار شده‌اند.
حضور زنان در مجلس
طی ادوار نه‌گانه مجلس شورای اسلامی، از استان پهناور فارس تنها یک زن به مجلس راه پیدا کرده است.
تنها زن راه یافته به مجلس، طاهره رضازاده بود که در دوره ششم نامش در فهرست مردانه نمایندگان جای گرفت و به‌عنوان یکی از 18 نماینده فارس به مجلس رفت.
البته یادآوری این نکته لازم است که نمایندگان مجلس پنجم، با تغییر در جدول تعداد نمایندگان، بار دیگر سهمیه فارس را به 18 نماینده افزایش دادند که این تعداد تا کنون ثابت مانده است.
یکی دیگر از مولفه‌های مهم در بررسی آمار مجالس 9 گانه، تعداد روحانیونی است که از فارس به مجلس راه یافتند.
بررسی آمارها نشان‌دهنده این واقعیت است که دور اول مجلس، حدود نیمی از نمایندگان را روحانیون تشکیل می‌دادند، اما در ادوار بعدی، به‌تدریج از تعداد روحانیون حاضر در بین نمایندگان مجلس کاسته شد، به‌طوری که بعد از دوره پنجم، تنها یک روحانی در میان نمایندگان حضور داشت.
شاخص تحصیلات
سطح تحصیلات هم یکی از شاخص‌های قابل بیان در نمایندگان مجلس شورای اسلامی است. اگرچه این شاخص به‌واسطه مصوبات مجلس در دوره ششم و بعد از آن، در میانگین کشوری از رشد برخوردار بوده است.
اما با بررسی آمارها، متوجه بالابودن سطح تحصیلات در نمایندگان منتخب فارس خواهیم شد. به‌طوری که در دوره‌های مختلف حداقل یکی از نمایندگان دارای مدرک تحصیلی دکترا در علوم انسانی، طب یا علوم پایه بوده‌اند. حتی بعضی روحانیون حاضر بین نمایندگان مجلس نیز، علاوه بر مدرک حوزوی، از تحصیلات دانشگاهی نیز برخوردار بوده‌اند.
در عین‌حال آمار نشان می‌دهد که تفاوت بین سطوح تحصیلی نمایندگان، فاحش بوده و حداقل میزان سواد سیکل و حداکثر دکترا است. این تفاوت تا دوره پنجم مجلس شورای اسلامی استمرار داشت و پس از آن، با تغییراتی که در قانون ایجاد شد، شاهد کاهش اختلاف در سطح تحصیلات نمایندگان بودیم.
تعداد آراء کسب شده
بیشترین میزان آراء کسب شده توسط نمایندگان مجلس در استان فارس را در دوره‌های اول، چهارم و ششم شاهد هستیم و از طرفی کمترین میزان آراء کسب شده، در مجالس پنجم، هشتم و سوم بوده است.
کاهش کف آراء در استان فارس و در مقایسه با سایر استان‌های کشور بیشتر بوده و از 41 درصد در دوره اول به حدود 20 درصد در دوره هشتم رسیده است.
این درحالی است که در هیچ دوره‌ای، آراء 97 درصدی کسب شده در فیروزآباد در دوره اول، تکرار نشد. البته آمار نشان می‌دهد، نماینده فیروزآباد تنها در دوره اول با بیشترین تعداد آراء راهی مجلس شد و در سه دوره، میزان آراء کسب شده توسط نماینده این شهرستان، جزو نمایندگانی بود که کمترین آراء را کسب کرده بودند.
تفاوت‌های مجالس نه‌گانه در فارس
بررسی و تحلیل آمارها نشان‌دهنده تفاوت‌های بارز بین ادوار مختلف مجلس است. اگرچه دسترسی به آماری کامل در همه ابعاد، مستلزم وجود بانک‌های اطلاعاتی قابل استنادی است که یا وجود ندارد یا اطلاعات آن در اختیار همه مردم قرار ندارد.
اما بر اساس آماری که امکان دسترسی به آن، با دشواری‌های کمتری نسبت به سایر آمارها، وجود دارد، مجلس ششم فارغ از هر نگاه سیاسی، در بسیاری مولفه‌ها نسبت به سایر دوره‌های مجلس، نمود بیشتری داشته است.
یکی از این مولفه‌ها مشارکت بالای مردم در عرصه انتخابات است. در مجلس ششم قریب به 60 درصد از افراد واجد شرایط اخذ رای، در انتخابات شرکت کرده‌اند. این عدد در سایر دوره‌های مجلس در استان فارس مشهود نبود. بطوری که در مجلس پنجم که به لحاظ آمار کشوری، بالاترین میزان مشارکت ثبت شده است. در فارس عدد مشارکت، کمتر از دوره ششم است.
مولفه دیگر راه‌یابی یک زن از استان فارس به‌عنوان نماینده برای اولین و آخرین بار به مجلس بوده است.
افزایش تعداد نمایندگان شهرستان شیراز، با وجود افزایش تعداد شهرستان‌ها، یکی دیگر از مولفه‌های مبرز کننده مجلس ششم بوده است.
دوره ششم مجلس شورای اسلامی اولین دوره‌ای بود که رقابت بین کاندیداها در قالب جناحی شکل گرفت. اگرچه فضای انتخاباتی در سایر دوره‌های پس از دوره ششم، آرام آرام به سمت تک‌قطبی شدن تمایل پیدا کرد.
بررسی آمارها به‌نوعی فراز و نشیب را در شیوه گزینش‌های مردمی نشان می‌دهد. سیر آماری اگرچه نشان‌دهنده قومیت‌گرایی نسبتا مشهود است اما این قومیت‌گرایی آرام آرام روندی نزولی را پیدا کرده و شیبی ملایم به سمت منفی شدن دارد.
از دوره ششم مجلس به بعد، مردم بیش از گذشته به لیست‌ها توجه کردند. لیست‌هایی که گروه‌های سیاسی به رای دهندگان پیشنهاد می‌دادند.
افزایش تعاملات اجتماعی، رشد شبکه‌های ارتباطی و ارتقا آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی جامعه، افزایش تعداد جمعیت جوان و تحصیلکرده، در تغییرات آماری تاثیری مشهود را برجای گذاشته است که بررسی و تحلیل عالمانه هربخش از این شاخص‌ها، نیازمند مقالات مجزایی است.
با نگاهی به آمارهای ثبت‌شده، متوجه خواهیم شد که شهرستان‌های جهرم، اقلید، سروستان، استهبان، مرودشت، کازرون و آباده، بیشترین تغییرات را در نمایندگانی که به مجلس فرستاده‌اند، داشته است.
بررسی نام‌ها نشان‌دهنده این واقعیت است که پنج نماینده شیراز به همراه دو نماینده اقلید، یک نماینده فسا و یک نماینده نی‌ریز، بیشترین دفعات حضور به‌عنوان نماینده در ادوار مختلف مجلس را به شکل پیوسته یا گسسته داشته‌اند.
آمارها نشان می‌دهد که موکلان در تمام نقاط استان فارس، بیش از 2 بار متوالی یک نماینده ثابت را به مجلس نفرستاده‌اند. به‌گونه‌ای که تنها یک بار در حوزه انتخابیه شیراز، نماینده‌ای سه دوره متوالی به مجلس راه یافت و در هر دوره میزان رای کسب شده این نماینده با دوره قبل و با سایر نمایندگان، اختلاف زیادی داشت.
یکی دیگر از مولفه‌هایی که در بررسی آمارها به چشم می‌آید، تعداد نمایندگانی است که فوت کرده‌اند.
طی سال‌های گذشته، 5 نفر از نمایندگان استان فارس در مجلس شورای اسلامی، دارفانی را وداع گفته‌اند.
یکی از این نمایندگان قبل از آن که فرصت حضور در مجلس را داشته باشد، براثر تصادف جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و یکی دیگر نیز در دور دوم نمایندگی خود، فوت کرد.
سه نماینده دیگر، پس از اتمام دوران نمایندگی، فوت کردند.
آمار جمعیت، آمار اتومبیل، آمار مرگ، آمار تولد، آمار بیماری و ... در مورد هر موضوعی که قصد اظهار نظر داشته باشیم، یکی از مستندات ما، آمارها است. همین اعداد به ظاهر بی‌روح که به تحقیق و پژوهش‌ها جان می‌بخشد، موضوعی را اثبات کرده یا به رد یک تئوری منجر می‌شود.
تحلیل آماری در مورد موضوعات مختلف، امری بدیهی و رایج به‌شمار می‌رود و آنچه که در این گزارش خواهید خواند، ارائه دیدگاهی به استناد آمارهاست.
بررسی آماری ادوار نه‌گانه مجلس شورای اسلامی و نمایندگانی که از استان فارس به نهاد قانون‌گذاری راه یافته‌اند، درون خود نکاتی را از ابعاد مختلف دارد. میزان مشارکت، درصد آراء، نوسانات آراء، حضور گروه‌های مختلف، سطح تحصیلات و جنسیت از موضوعاتی است که می‌توان با استناد به این آمار، به تحلیل آنها پرداخت.
در دوره اول مجلس شورای اسلامی، 18 نماینده از استان فارس به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، نمایندگانی که اکثر آنان امروز چهره‌هایی شناخته شده محسوب می‌شوند و بسیاری از این چهره‌ها، در پست‌های کلیدی، در دولت‌های گذشته تاکنون، مسئولیت‌های حساسی برعهده داشته و دارند.
در اولین دوره مجلس هنوز هیچ جناح و گروه‌بندی سیاسی مطرح نبود و تعداد روحانیونی که در فارس با رای مردم به مجلس راه یافتند، عدد قابل توجهی را به خود اختصاص داد. عددی که در دوره‌های بعد به‌تدریج از آن کاسته شد.
یکی از نکات بارز در بررسی‌های آماری، مشارکت بیشتر مردم شهرستان‌ها نسبت به شیراز بود که تا دوره سوم مجلس تداوم داشت. از طرفی نمایندگانی که دور اول به مجلس شورای اسلامی راه یافتند، در سال‌های بعد، پست‌های کلیدی را در دولت و کشور برعهده گرفتند.
جدای از این‌که قصد تایید یا رد کارنامه عملکرد افراد را داشته باشیم، نام‌هایی مانند علی‌محمد بشارتی، مصطفی معین نجف‌آبادی، صباح زنگنه، سیدمحمود علوی، عبدالواحد موسوی‌لاری و عطاالله مهاجرانی که در دولت‌های مختلف در پست‌های وزارت کشور، علوم، نفت، ارشاد و اطلاعات، قرار گرفتند.
با نگاهی به آمارها متوجه خواهیم شد، این است که در برخی ادوار مجلس، اکثر قریب به اتفاق نمایندگان تغییر می‌کنند، اتفاقی که در سایر استان‌ها کمتر مشاهده شده است.
اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، در مقایسه با سایر ادوار، تفاوت‌های زیادی دارد. اگرچه در شاخص میزان مشارکت، در این دوره در میانگین استانی، اندکی از میانگین کشور که 51 درصد اعلام شده بود، بالاتر قرار گرفتیم.
در دوره اول از استان فارس 18 نماینده راهی مجلس شدند. حال آن که تعداد نمایندگان شیراز در آن دوره هم 4 نفر بود که سه نفر از شهرستان شیراز و یک‌نفر از سروستان، به مجلس راه می‌یافتند. از طرفی با توجه به این‌که لامرد و مهر نیز هنوز به‌عنوان شهرستان، مستقل نشده بودند، لارستان سه نماینده به مجلس راهی کرد.
یکی از وجوه تمایز دوره اول انتخابات مجلس، حضور و مشارکت بالای مردم در شهرستان‌های استان بود. به‌طوری که نماینده فیروزآباد موفق به کسب 98 درصد آرا ماخوذه شد و این حدنصاب در هیچ دوره‌ای برای هیچ نماینده‌ای تکرار نشد.
در دوره دوم، با وجود افزایش تعداد شهرستان‌ها در فارس، شاهد کاسته شدن تعداد نمایندگان این استان بودیم به‌طوری که عدد نمایندگان به 17 نفر رسید و این عدد تا دوره ششم مجلس، ثابت ماند.
کاهش تعداد نمایندگان استان فارس در دومین دوره انتخابات مجلس، درحالی بود که شهرستان لامرد به مجموعه فارس اضافه شده بود و با اضافه شدن آن، یکی از سه نماینده لارستان در مجلس کم شد تا عدد نمایندگان فارس به 17 برسد.
به لحاظ انسجام بین نمایندگان نیز، دوره اول، یکی از دوره‌های شاخص بود و پس از آن چنین انسجامی تنها در دوره‌های سوم و ششم مجلس مشاهده شد و در سایر دوره‌ها، یا انسجامی وجود نداشت یا در مقایسه با سایر استان‌ها، بسیار کمرنگ بود. وفاقی که در نهمین دوره مجلس شورای اسلامی به پائین‌ترین حد خود رسیده است.
در این رهگذر البته مردم بودند که متحمل آسیب‌هایی جدی شده و مجبور بودند کندی روند بهبود شاخص‌های توسعه و حتی توقف برخی از این شاخص‌ها را به‌واسطه نبود همدلی مناسب بر سر منافع استانی بین نمایندگان مجلس را تحمل کنند.
بررسی آمارها نشان می‌دهد که پائین‌ترین میزان رای کسب شده مربوط به نماینده مرودشت بود که با 47 درصد آراء ماخوذه، جواز ورود به مجلس را دریافت کرد.
کاهش قابل توجه آمار میزان آراء کسب شده توسط نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه مختلف طی ادوار بعدی، نیازمند تحلیل‌های جدی است. بطوری که در دوره‌های مختلف، نه‌تنها سقف آراء کسب شده نمایندگان کاهش داشت بلکه کف آراء نیز به میزان قابل توجهی افت کرد.
باید مولفه سن تعیین شده در قانون برای واجد اخذ رای بودن و تغییراتی که در حداقل سن رای دهنده در دوره‌های مختلف مجلس، داده شد را در موضوع مشارکت‌ها لحاظ کرد تا نتایج قابل استنادتری به‌دست آید.
بررسی آمارها نشان می‌دهد که شهرستان اقلید شاهد بیشترین تغییر در نمایندگان مجلس طی 9 دوره گذشته بوده است، به‌طوری که 4 دوره مجلس به دو نماینده اختصاص یافته و در پنج دوره دیگر، پنج نماینده وکالت مردم این شهرستان را از سوی آنان عهده‌دار شده‌اند.
این تغییر در سایر شهرستان‌ها به مراتب کمتر مشاهده شده است.
البته دامنه تغییرات در ترکیب نمایندگان راه یافته از شیراز به مجلس نیز، طی ادوار مختلف مجلس بسیار زیاد بوده است، بطوری که از میان نمایندگان دوره اول، هیچ‌یک در دور دوم به مجلس نرفتند و در دور سوم و چهارم و پنجم هم تنها یکی از نمایندگان دور قبل در میان چهار نماینده شیراز قرار گرفت.
در دوره ششم بار دیگر ترکیب نمایندگان شیراز به شکل کامل تغییر کرد. تغییری که در استان فارس نیز دیده شد بطوری که جز نماینده دو شهرستان فیروزآباد و استهبان، تمام نمایندگان استان فارس تغییر کردند.
دگرگونی در ترکیب نمایندگان شیراز در دوره هفتم مجلس، بار دیگر مشاهده شد.
یکی از نکات بارز در ترکیب نمایندگان راه یافته از فارس به مجلس، که تنها در دوره اول به شکلی بارز نمود داشت و در سایر ادوار، کمرنگ و کمرنگ‌تر شد.
با بررسی آمار آرای کسب شده توسط نمایندگان، کمترین میزان آراء به نمایندگان شیراز مربوط است. بطوری که تنها در 2 دوره از ادوار مجلس، نمایندگان شیراز موفق به کسب بیشترین تعداد آراء شدند و در دیگر دوره‌ها، همواره اکثر نمایندگان راه یافته از شیراز به مجلس، با حداقل میزان آراء در مقایسه با سایر نمایندگان استان، وکالت مردم این شهر را عهده‌دار شده‌اند.
حضور زنان در مجلس
طی ادوار نه‌گانه مجلس شورای اسلامی، از استان پهناور فارس تنها یک زن به مجلس راه پیدا کرده است.
تنها زن راه یافته به مجلس، طاهره رضازاده بود که در دوره ششم نامش در فهرست مردانه نمایندگان جای گرفت و به‌عنوان یکی از 18 نماینده فارس به مجلس رفت.
البته یادآوری این نکته لازم است که نمایندگان مجلس پنجم، با تغییر در جدول تعداد نمایندگان، بار دیگر سهمیه فارس را به 18 نماینده افزایش دادند که این تعداد تا کنون ثابت مانده است.
یکی دیگر از مولفه‌های مهم در بررسی آمار مجالس 9 گانه، تعداد روحانیونی است که از فارس به مجلس راه یافتند.
بررسی آمارها نشان‌دهنده این واقعیت است که دور اول مجلس، حدود نیمی از نمایندگان را روحانیون تشکیل می‌دادند، اما در ادوار بعدی، به‌تدریج از تعداد روحانیون حاضر در بین نمایندگان مجلس کاسته شد، به‌طوری که بعد از دوره پنجم، تنها یک روحانی در میان نمایندگان حضور داشت.
شاخص تحصیلات
سطح تحصیلات هم یکی از شاخص‌های قابل بیان در نمایندگان مجلس شورای اسلامی است. اگرچه این شاخص به‌واسطه مصوبات مجلس در دوره ششم و بعد از آن، در میانگین کشوری از رشد برخوردار بوده است.
اما با بررسی آمارها، متوجه بالابودن سطح تحصیلات در نمایندگان منتخب فارس خواهیم شد. به‌طوری که در دوره‌های مختلف حداقل یکی از نمایندگان دارای مدرک تحصیلی دکترا در علوم انسانی، طب یا علوم پایه بوده‌اند. حتی بعضی روحانیون حاضر بین نمایندگان مجلس نیز، علاوه بر مدرک حوزوی، از تحصیلات دانشگاهی نیز برخوردار بوده‌اند.
در عین‌حال آمار نشان می‌دهد که تفاوت بین سطوح تحصیلی نمایندگان، فاحش بوده و حداقل میزان سواد سیکل و حداکثر دکترا است. این تفاوت تا دوره پنجم مجلس شورای اسلامی استمرار داشت و پس از آن، با تغییراتی که در قانون ایجاد شد، شاهد کاهش اختلاف در سطح تحصیلات نمایندگان بودیم.
تعداد آراء کسب شده
بیشترین میزان آراء کسب شده توسط نمایندگان مجلس در استان فارس را در دوره‌های اول، چهارم و ششم شاهد هستیم و از طرفی کمترین میزان آراء کسب شده، در مجالس پنجم، هشتم و سوم بوده است.
کاهش کف آراء در استان فارس و در مقایسه با سایر استان‌های کشور بیشتر بوده و از 41 درصد در دوره اول به حدود 20 درصد در دوره هشتم رسیده است.
این درحالی است که در هیچ دوره‌ای، آراء 97 درصدی کسب شده در فیروزآباد در دوره اول، تکرار نشد. البته آمار نشان می‌دهد، نماینده فیروزآباد تنها در دوره اول با بیشترین تعداد آراء راهی مجلس شد و در سه دوره، میزان آراء کسب شده توسط نماینده این شهرستان، جزو نمایندگانی بود که کمترین آراء را کسب کرده بودند.
تفاوت‌های مجالس نه‌گانه در فارس
بررسی و تحلیل آمارها نشان‌دهنده تفاوت‌های بارز بین ادوار مختلف مجلس است. اگرچه دسترسی به آماری کامل در همه ابعاد، مستلزم وجود بانک‌های اطلاعاتی قابل استنادی است که یا وجود ندارد یا اطلاعات آن در اختیار همه مردم قرار ندارد.
اما بر اساس آماری که امکان دسترسی به آن، با دشواری‌های کمتری نسبت به سایر آمارها، وجود دارد، مجلس ششم فارغ از هر نگاه سیاسی، در بسیاری مولفه‌ها نسبت به سایر دوره‌های مجلس، نمود بیشتری داشته است.
یکی از این مولفه‌ها مشارکت بالای مردم در عرصه انتخابات است. در مجلس ششم قریب به 60 درصد از افراد واجد شرایط اخذ رای، در انتخابات شرکت کرده‌اند. این عدد در سایر دوره‌های مجلس در استان فارس مشهود نبود. بطوری که در مجلس پنجم که به لحاظ آمار کشوری، بالاترین میزان مشارکت ثبت شده است. در فارس عدد مشارکت، کمتر از دوره ششم است.
مولفه دیگر راه‌یابی یک زن از استان فارس به‌عنوان نماینده برای اولین و آخرین بار به مجلس بوده است.
افزایش تعداد نمایندگان شهرستان شیراز، با وجود افزایش تعداد شهرستان‌ها، یکی دیگر از مولفه‌های مبرز کننده مجلس ششم بوده است.
دوره ششم مجلس شورای اسلامی اولین دوره‌ای بود که رقابت بین کاندیداها در قالب جناحی شکل گرفت. اگرچه فضای انتخاباتی در سایر دوره‌های پس از دوره ششم، آرام آرام به سمت تک‌قطبی شدن تمایل پیدا کرد.
بررسی آمارها به‌نوعی فراز و نشیب را در شیوه گزینش‌های مردمی نشان می‌دهد. سیر آماری اگرچه نشان‌دهنده قومیت‌گرایی نسبتا مشهود است اما این قومیت‌گرایی آرام آرام روندی نزولی را پیدا کرده و شیبی ملایم به سمت منفی شدن دارد.
از دوره ششم مجلس به بعد، مردم بیش از گذشته به لیست‌ها توجه کردند. لیست‌هایی که گروه‌های سیاسی به رای دهندگان پیشنهاد می‌دادند.
افزایش تعاملات اجتماعی، رشد شبکه‌های ارتباطی و ارتقا آگاهی‌های سیاسی و اجتماعی جامعه، افزایش تعداد جمعیت جوان و تحصیلکرده، در تغییرات آماری تاثیری مشهود را برجای گذاشته است که بررسی و تحلیل عالمانه هربخش از این شاخص‌ها، نیازمند مقالات مجزایی است.
با نگاهی به آمارهای ثبت‌شده، متوجه خواهیم شد که شهرستان‌های جهرم، اقلید، سروستان، استهبان، مرودشت، کازرون و آباده، بیشترین تغییرات را در نمایندگانی که به مجلس فرستاده‌اند، داشته است.
بررسی نام‌ها نشان‌دهنده این واقعیت است که پنج نماینده شیراز به همراه دو نماینده اقلید، یک نماینده فسا و یک نماینده نی‌ریز، بیشترین دفعات حضور به‌عنوان نماینده در ادوار مختلف مجلس را به شکل پیوسته یا گسسته داشته‌اند.
آمارها نشان می‌دهد که موکلان در تمام نقاط استان فارس، بیش از 2 بار متوالی یک نماینده ثابت را به مجلس نفرستاده‌اند. به‌گونه‌ای که تنها یک بار در حوزه انتخابیه شیراز، نماینده‌ای سه دوره متوالی به مجلس راه یافت و در هر دوره میزان رای کسب شده این نماینده با دوره قبل و با سایر نمایندگان، اختلاف زیادی داشت.
یکی دیگر از مولفه‌هایی که در بررسی آمارها به چشم می‌آید، تعداد نمایندگانی است که فوت کرده‌اند.
طی سال‌های گذشته، 5 نفر از نمایندگان استان فارس در مجلس شورای اسلامی، دارفانی را وداع گفته‌اند.
یکی از این نمایندگان قبل از آن که فرصت حضور در مجلس را داشته باشد، براثر تصادف جان به جان‌آفرین تسلیم کرد و یکی دیگر نیز در دور دوم نمایندگی خود، فوت کرد.
سه نماینده دیگر، پس از اتمام دوران نمایندگی، فوت کردند.
