خبرگزاری الجزیره در گزارشی درباره اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور آفریقایی سومالی؛ با اشاره به این که «سومالی ممکن است در آستانه قحطی دیگری قرار گرفته باشد» نوشته که «برای اجتناب از تکرار قحطی فاجعهبار سال ۲۰۱۱، دنیا باید از همین حالا برای مقابله با آن اقدام کند».
به گزارش تابناک همدان، گزارش الجزیره با اشاره به وضعیت سومالی در زمان قحطی گذشته این کشور آغاز میشود: «در جولای ۲۰۱۱، سازمان ملل متحد اعلام کرد که سومالی دچار قحطی شده- و با این خبر توجه رسانههای بزرگ جهان را به این کشور جلب کرد. این اعلامیه به این دلیل که در ماه مبارک رمضان صادر شده بود، طنین بیشتری در جهان اسلام به دست آورد و به تلاشهای گسترده برای جمعآوری کمک مالی منجر شد».
الجزیره در ادامه با اشاره به این که «بهرغم صدور اعلامیه سازمان ملل، اما جامعه بینالملل این واکنش را دیرهنگام دانسته- که به واسطه تاخیر در ارسال کمکهای بشردوستانه به مرگ ۲۵۸۰۰۰ نفر نیز منتهی شده»؛ نوشته: در اواخر سال ۲۰۱۶، هشدارهایی درباره قحطی احتمالی دیگری در سومالی صادر شد که زنگ خطر را در پایتختهای مختلف جهان به صدا درآورد. در شرایطی که خاطرات وقایع غمانگیز سال ۲۰۱۱ هنوز تازه بود و این امر به واکنش زودهنگامتر دنیا کمک کرد، اما با این حال باز هم حدود ۴۵۰۰۰ نفر جان باختند.
الجزیره بعد از ذکر این مقدمه طولانی، در ادامه یادآوری میکند که «با توجه به تجربیات دردناک گذشته، اکنون هشدار میدهیم که یک قحطی احتمالی جدید در راه است». به باور کارشناسان الجزیره «مشاهدات عینی و گزارشهای میدانی شواهد کافی بر این ادعا وجود دارد که نشان میدهد بخش قابلتوجهی از جمعیت سومالی با یک بحران غذایی بزرگ روبروست» - و در سطور بعدی هم نوشته که «برای جلوگیری از مرگ تعداد زیادی از مردم سومالی، سیستمهایی که در خدمت جمعآوری کمکهای بشردوستانه هستند، باید از هر تاخیری در پاسخگویی به این بحران بسیار مهم اجتناب کنند».
در سطور بعدی گزارش؛ نویسنده الجزیره به دلایل قحطیهای گذشته سومالی پرداخته است: «تحقیقاتی که در مورد قحطی سال ۲۰۱۱ انجام شد، صدور دیرهنگام بیانیه قحطی سازمان ملل را تایید میکرد. در واقع این قحطی که احتمالاً در ماه مارس شروع شده بود، ریشه در ترکیبی از عوامل مختلف، از جمله خشکسالیهای متوالی، قیمت بالای مواد غذایی و برداشت بسیار ضعیف غلات محلی داشت».
به باور نویسنده «سیاست نیز نقش مهمی در وقوع آن داشت»: «در آن زمان گروه شبهنظامی الشباب با دولت نوپای سومالی و حامیان بینالمللی آن درگیر بود و تروریستی نامیدن آن باعث شد دسترسی مناطق تحت کنترل این گروه به کمکهای بشردوستانه غرب محدود شود».
در ادامه میخوانیم:
«امروز هم شرایط مشابه سال ۲۰۱۱ است: بارندگیهای پیدرپی، برداشت بسیار ضعیف غلات، بیثباتی و درگیریهای سیاسی، و البته پریشانی جامعه بینالملل از دست همهگیری کرونا همه و همه عواملی هستند که میتوانند واکنشهای بشردوستانه و البته دسترسی و توزیع بودجه حمایتی را کاهش دهند».
گزارش با اشاره به این که «از هماکنون نیز نشانههای اولیه قحطی احتمالی را در زمینه بسیج اجتماعی و مهاجرت میتوان مشاهده کرد» نوشته: «پیش از اعلام قحطی در سال ۲۰۱۱، شرکتها و رهبران مذهبی در سومالی و کنیا در بسیج مردم و جمعآوری بودجه و ارسال آن منابع بسیار فعال بودند و به خصوص مساجد به مجرای ارسال پولهای جمعآوری شده تبدیل شده بودند. اما حتی با وجود آن بسیج کامل نیز افراد زیادی در جریان قحطی جان باختند».
به گفته نویسنده؛ «امروز، اما با این که دوباره شاهد ظهور همین الگوها هستیم، اما ظاهرا سومالیاییها دیگر آمادگی یا انگیزه لازم برای مقابله با آن را ندارند. این موضوع میتواند باعث وخامت بیشتر اوضاع در سومالی شود».
طبق تحقیقات و گزارشهای موجود مرکز خشکسالی احتمالاً در جایی است که به مثلث ماندرا معروف است. منطقهای که اتیوپی، سومالی و کنیا به هم میرسند. آیدروس دار، رئیس یک سازمان غیردولتی که در مناطق مرزی کنیا و سومالی فعالیت میکند، با اشاره به خشکسالی گستردهای که در این مناطق وجود دارد و منجر به کشته شدن چارپایان اهلی ساکنان نواحی مرزی این دو کشور شده، میگوید که شدت خشکسالی چنان است که او در ۳۰-۴۰ سال گذشته هرگز شبیه آن را ندیده. به گفته این فعال اجتماعی آب در این مناطق چنان نایاب شده که حیات وحش در جستجوی آن به خانههای مردم تجاوز میکنند. این باعث مهاجرت بسیاری از مردم ناامید از روستاها به شهرها شده- که البته در مسیر سفر شمار زیادی از زنان و کودکان جان خود را قبل از رسیدن به مراکز بهداشتی از دست دادهاند. در این زمینه گفته میشود که تلفات شتر نیز در بسیاری از مناطق سومالی گزارش شده است- که این خود یکی دیگر از شاخصهای شدت وخامت شرایط است. به خصوص که شترها در شرایط خشکسالی مقاومترین و انعطافپذیرترین حیوانات هستند و بسیار بیشتر از گاو، گوسفند و بز توان مقاومت دارند.
الجزیره در ادامه در فصلی تحت عنوان «تاخیر خطرناک» به تبعات واکنش دیرهنگام جهان به خشکسالی سومالی پرداخته است. این بخش پس از اشاره به این که «به رغم تمام شواهد گوناگون، اما هنوز نمیتوان به طور صددرصد از وقوع قحطی در سال ۲۰۲۲ مطمئن بود»؛ آمده: «اما به هر حال در حال حاضر نشانههای شومی وجود دارد؛ و در عین حال این موضوع نیز مشخص است که با توجه به شرایط سومالی- و جهان- پاسخ بشردوستانه میتواند به طور بالقوه تأخیر داشته باشد».
در ادامه میخوانیم:
با توجه به نبود باران و گزارشهای رسیده درباره کمبود شدید مواد غذایی، اقدام سریع و بسیج زودهنگام منابع در حال حاضر منطقیترین کاری است که برای نجات جانها و محافظت از معیشت مردم میتوان انجام داد. به خصوص که شاخ آفریقا به دلیل بحران سودان و جنگ داخلی اتیوپی با موج شدید بیثباتی مواجه است و این موضوع دولت سومالی و دیگر دولتهای همسایه را از صرف زمان و هزینه برای تامین اجتماعی مردم بازمیدارد. در چنین شرایطی بیراه نیست اگر بگوییم این منطقه دیگر تحمل فجایع جدیدی ندارد و جامعه بینالملل باید با واکنش سریع و پیشگیری از وخامت بیشتر اوضاع از افزایش باری که بر دوش دولتهای منطقه قرار دارد، جلوگیری کنند./شفقنا